“Bağımlılık beyinde yapısal ve işlevsel bozukluklara yol açan kronik bir beyin hastalığıdır. Maddeler ve sanal alıştırıcılar beynin yapısını ve işleyiş tarzını değiştirir. Araştırmalar, içki ve sigara dışında kumar, alışveriş, spor, siberseks ile teknoloji ve internetin de beyinde bağımlılık yarattığını gösteriyor. Bağımlılık, doğrudan beyindeki ödül ceza sistemi ile ilişkilidir. İnternet/bilgisayar bağımlılığı yaşayan kişi, giderek bunu yaşamının odak noktası haline getirir. Sosyal ilişkileri, diğer insanların internet ve bilgisayardaki etkinlik karşısındaki tutumlarına ve ona katılma becerilerine bağlı olarak gelişir veya biter. Bilgisayar ve internet kullanımı, cinsel uyarım, kumar ve oyunlarda olduğu gibi, internetteki veya bilgisayardaki etkinlikle ilişkili iç kaynaklı kimyasalların sebep olduğu bir bilinç değişikliği söz konusudur. Dahası, internet kimlik değişimine izin verir ve bu da kendine özgü bir coşkunluk (high) hâli yaratır.”
Nedir?
“Olağan bağımlılık kriterlerini karşılayacak şekilde, bilgisayarla ve sunduğu görüntülerle yoğun biçimde meşgul olma durumu. Çevrim- dışı olduğunda sürekli interneti düşünme, kullanım süresini kontrol edememe, sorunlardan kaçmak için internet kullanma, kullanma süresi hakkında yalan söyleme tipik belirtilerdir, internet yüzünden önemli ilişki ve işleri tehlikeye atma riski göze alınıyorsa patolojik bir seviye söz konusudur. Sanal alıştırıcılara bağımlı olanlar yalnızlık, depresyon ve fevriliğe meyillidir."
Kim Daha Yatkın?
“Yaş, eğitim ve ekonomik durum belirleyici unsurlar. Erkekler kadınlara oranla bağımlılığa daha yatkındır ve internet kullanıcılarının üçte ikisi erkektir. Bilgisayar ve interneti etkili kullanabilmek için okuryazar olmak gerekir. Ancak daha yüksek eğitim seviyeleri, amaçlı davranışa yol açma derecesine göre riski azaltabiliyor. Ekonomik faktörlerse riski artırıyor. Ayrıca, aşırı internet kullanımıyla depresyonu yakından ilişkilendiren bulgular var. Bir araştırmada, bilgisayar bağımlılarının yüzde 30’unun olumsuz duygulardan uzaklaşmak için internet bağımlılığı geliştirdiği belirtiliyor.”
Neden Olur?
"7/24 kullanılabilir oluşu uzun süreli oturumları ve impulsif kalma isteğini artırır. Aylık fatura dışında büyük bir maliyeti yoktur. Sürekli yenilikler içeren, interaktif iletişime zemin hazırlayan içerikle dolu olması ödüllendiricidir. Kendinizi tehdit altında hissetmeden, arzu ettiğiniz her yere girip çıkabildiğiniz kontrol edilebilir özelliğiyle sürükleyicidir. İnternet siteleri hoş bir gerçeklik sunar: Tüm cinsel partnerler çekici, oyunlar heyecan verici ve tüm bahisleri kazanmak olasıdır. Ayrıca kendi kimliğinizden kaçma imkânı da verir."
Nasıl Tedavi Edilir?
“Profesyonel ilgi, ilaç kullanımı ve kendi kendine yardımı içerir. Yüz yüze psikoterapi faydalıdır ve seanslarda bireylerin gerçeklikten uzaklaşma nedenleri ile aşırı internet kullanımına yol açan sebeplerin listelenmesi, psikoterapiyi yönlendirmede etkili olur. İnternette hastalara ve ailelere eğitim sağlayan internet siteleri vardır. Çevrimiçi toplantılar, iyileşme tartışma grupları ve internet yoluyla yardımın yüz yüze toplantılarla kombine edildiği girişimler gibi. Ancak internet bağımlılığıyla mücadele ederken internetten faydalanmak tedaviye bağımlılık yaratabilir, dikkatli olunmalı."
Genlerin Bağımlı Mı?
“Her alkol veya madde kullanan kişi bağımlı mıdır? Neden kimi insan alkol veya madde denemesine rağmen bağımlı olmuyor da kimi bağımlı oluyor? Yapılan bilimsel araştırmalar, bazı kişilerin bağımlılığa yatkın olduğunu göstermektedir. Herhangi bir nedenden dolayı anormal gene sahip olan bireyler anormal protein sentezler (üretir), bu da anormal enzim ve anormal reseptör oluşmasına yol açar. Oluşan anormal enzim ve reseptörler beynin zevk ve ödül yolaklarının nörotransmitterlerinde (merkezi sinir sistemi hücreleri arasındaki taşıyıcılar) düzensizliğe neden olur. Bunun neticesinde de madde kullanımı konusunda kontrol kaybı açısından bir zemin oluşur. Dolayısıyla genetik yatkınlığı olan bireyin madde kullanımı sadece kimyasal düzensizliğe yol açmakla kalmayıp, bağımlılığa giden süreci de ateşler. Genetik yatkınlığı olan birey bağımlılık açısından hep risk altındadır ve adeta saatli bir bomba gibidir. Günün birinde şu veya bu nedenden dolayı madde alan bu bireyin pimi çekilmiş demektir."
Prof. Dr. Nevzat Tarhan
Men’s Health/Eylül 2016
Okunma : 13738
