Ruhsal yaşantıyı etkisi altına alarak değiştiren kimyasalların insanda ne gibi tekkilere neden olduğu ve tedavisinde neler yapılması gerektiği konusundaki sorularımızı NPİSTANBUL Hastanesi’nden Prof. Dr. Nevzat Tarhan cevapladı.
BEYİNDE HASAR OLUŞTURUR
Keyif verici veya uyuşturucu maddelerin kullanımı insanlığın tarihi kadar eskidir. Tıbbi terminolojide psikotrop madde (Psikotrop drug ) olarak tanımlanan bu kimyasallar insan beynine etki ederek insan davranışını değiştirirler. Uzun süre kullanım ile beyinde hasar oluşturarak tedavi gereken klinik durumlar ortaya çıkar.
ÖNCE KEYİF VERİR AMA…
Ruhsal yaşantıyı değiştiren ve bozan bu kimyasallar her insanda farklı tepkilere neden olur.Genel olarak geçici keyif verir daha sonra ise ruhsal bozulma yapar.Bazı kişileri ağlatır rahatlatır, bazı kişileri güldürür rahatlatır, bazı kişileri saldırgan yapar, bazı kişileri suçlayıcı, bazı kişileri içine kapanık yapar. Sonuçta bu psikotrop maddeler yüksek beyin kontrolünü bozar kişiliğin arka planını ortaya çıkarırı ve sosyal ilişkilere zarar verir.
Psikotrop maddelerden sayılan sigara ve kafein ise daha çok kişinin kendi sağlığına zarar verir. Nikotinizm ve kafeinizm oluşarak bağımlılık ortaya çıkar.
Alkol, eroin, esrar grubu psikotrop maddeler kişinin kendisine zarardan çok önce kişinin davranışlarını değiştirdiği için toplumsal rolüne zarar verir.
BAĞIMLILIĞIN ÜÇ AYAĞI
Birinci ayak maddenin kendisidir, özgü belirtilere neden olur.
İkincisi bireyin kişilik yapısıdır.
Üçüncü ayağı ise kişinin bulunduğu bağımlılık alt kültürüdür.
Bağımlılığı ele alırken bu üç boyutu birlikte değerlendirmek ve tedavide birlikte plan yapmak gerekmektedir.
GEREKSİZ İLAÇ KULLANIMI
İlaçların gereksiz hatta kötü kullanımı söz konusudur. Psikotrop ilaçlar kimyasal maddelerdir. Beyin hücrelerindeki alıcılara bağlanırlar.Beyin hücrelerinin ilaca ihtiyacı yoksa zarar verici etkiler ortaya çıkar. Hücre fonksiyonlarını bozmaya başlar. Psikotrop ilaçların rahatlatıcı etkisi nedeniyle hekim olmayan kişilerin önerileri ile birleşince ve kötü amaçlı kullanımına sık rastlanmaktadır.
Bir insanın psikotrop ilacı bilinçsizce kullanması kendi kendisini ameliyat etmek gibi zararlı bir davranıştır.
Psikotrop ilaçları amacı dışında keyif verici olarak kullanmanın ruhsal yaşamı düzeltmek değil bozmak yönünde etkisi olacaktır.
BAĞIMLILIK NEDİR?
Madde veya ilaç bağımlılığının ilaçla merkezi sinir sistemi sonucu kişi ilaca karşı aşırı bir istek duyar. Yaşamının en önemli konusu bu maddeyi almak olmuştur.
PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK
İlacın alınmasına karşı direnç artımı (tolerans) oluşmaz. Güçlü ve aşırı maddeyi arama, o etkiyi yeniden yaşama isteği vardır.
FİZİK BAĞIMLILIK
Kullanılan ilacın veya maddenin kesilmesi veya azaltılması sonucu yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Direnç artımı gelişir. İlk günler bir kadeh ve hap rahatlatırken günler sonra doz iki-üç misli artar.
Beyin hücreleri bu ilaca uyum sağlar o madde olmadan normal görevini yapamaz duruma gelirler.
KRİZ BELİRTİLERİ
Terleme, çarpıntı, titreme, uykusuzluk, bulantı, kusma, saldırganlık, sıkıntı, huzursuzluk, epilepsi nöbetleri, halusinasyonlar, eklem ağrıları, ishal gibi belirtilerden bazıları görülür. Deliryum tremens uzun süreli alkol alanlarda ortaya çıkar ve ölüm riski fazla olan bir tablodur. Bulunduğu yeri, zamanı, kimliğini, bilincini kaybeder. Yatakta böcekler arar, kendi kendine konuşur, hayaller görür.
İPTİLA NEDİR ?
Tutsaklık, tutkunluk “Addiction” olarak tanımlanır. Köle olmak kökünden gelmektedir. O kişi için madde tek amaç ve beklenti olmuştur. Yasal olan ve olmayan bütün yollara başvurur. Bütün hayatı bu temel dürtü ile yönlenir. Alamadığı zaman yoksunluk belirtisi gösterir.
ALKOLİZM
Alkolizm bir aile hastalığıdır. Bunun için tedavide bütün aile ele alınmalıdır.
Tekrarlayıcı olarak fazla miktarda alınan alkole bağlı davranışsal bozukluktur. Alkolik bütün kötü ve zararlı sonuçlarına rağmen içmeye devam eder.
ALKOL İÇME NEDENLERİ
Zevk almak
Duyguları düzeltmek
Stresle başa çıkmak
Alkol içme tutkusu (craving, aşerme)
ALKOLİK YAŞAM TARZI
Alkoliğin içmek için her zaman bir nedeni vardır. Mutluluk, gerginlik, neşesizlik gibi içme fırsatları sonsuzdur. Tatil, parti, doğum günü, arkadaş toplantısı gibi.
Alkolizm ilerledikçe problemler artar, yalnız içmeye başlar, gizlice içer, şişeleri saklar, sorunu örtmeye çalışır. Pişmanlık, suçluluk duyar, bunu bastırmak için daha çok içer. Alkol aldıkça depresyon artar, depresyon arttıkça daha çok alkol alır. Uyku kalitesi bozulur, gece uyanır, panik nöbetleri artar. Ağrılar ve nefes darlığı artar, bunu bastırmak için daha fazla içer.
ALKOLİZMİN FİZİK BULGULARI
Kırmızı burun, avuç içi kızarıklık, gözün kornea tabakasında yağ halkası, elde tremor, sigara yanıkları morartılar, el ve ayaklarda kısmi felçler görülür.
ALKOLİZMİN SOSYAL SONUÇLARI
Boşanma, terk edilme, iş sorunları, ev-iş-trafik kazaları, yasal sorunlar, cezaevi.
ALKOLİZMİN BEDENSEL SONUÇLARI
Kara ciğer sirozu (yoksul alkoliklerde), körlük, kardiyomiyopati (kalp büyümesi, zengin alkoliklerde), tansiyon yükselmesi, kas yıkımı, kan hastalıkları, pankreas iltihabı, zatürre, felçler, beyincik hasarı sonucu denge kaybı.
ALKOLİZMİN PSİKOLOJİK SONUÇLARI
Paranoya gibi akıl hastalıkları, depresyon, intihar, demans gibi hafıza kayıpları ve erken bunamalar.
Okunma : 3307
