Yarıyıl tatillerinde çocuklar evde olunca ortaya çıkan hengameyi anneler 'yaramazlığa' bağlamadan önce durup düşünmeli! Çocuklar, bütün gün ev işleriyle meşgul olan annelerinin ilgisini çekebilmek için yaramazlığa başvurur.
Nöropsikiyatri İstanbul Hastanesi Yönetim Kurulu Başkanı Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan; yaramazlık ve öğrenme sorunuyla ilgili soruları yanıtladı:
* Disleksi yani okuma sorunu hangi nedenden kaynaklanır?
Okula başladığında zekası normal olduğu halde bazı çocuklar okuyabilir ama yazamaz. Bazı çocuklar okuyup yazar ama hesaplamayı yapamaz. Bazı çocuklar dinleyerek, bazıları görerek daha kolay öğrenir. Öğretmen ile anne ve baba, çocuklarla birlikte çalışırken çocuğun hangi öğrenme modelinde olduğunu anlayabilir. Dokunarak, söküp takarak kolay öğrenen çocuklara fiziksel zekaya uygun yol kullanarak öğrenme sağlanabilir. Yazma becerisi zayıf (disgrafik) çocuklarda şekil çizerek öğrenme konusunda bire bir destek gerekir. Okuma becerisi zayıf (disleksik) çocuklarda okumayı sınıfta herkesle birlikte öğrenemediği için birebir ders vererek öğretmek gerekir. Buna rağmen anne-baba ya da öğretmen başarılı olamıyorsa, özel öğrenme güçlüğüne yönelik geliştirilmiş bilgisayarlı eğitim modülleri ve uzman yardımı ile tedavisel eğitim verilebilir.
*
Çocuklar mutlaka yaramaz mı olur?
Çocukların yaramazlık yapması doğal bir durumdur. Dünyayı tanıma çabasındaki çocuk hata da yapabilir yaramazlık da. Çocuğun aşırı derecede yaramazlık yapması durumunda; anne ve babalar ani tepkiler verip çocuğu cezalandırmadan önce yaramazlığın neden kaynaklandığını araştırmalı ve soğukkanlı çözümler bulmaya çalışmalı.
* Yaramaz çocuğa yaklaşım nasıl olmalı?
Çocuğun yiyip içmek kadar büyük ihtiyaçlarından birisi önemsenmek ve ilgi görmektir. Çocuk eğitiminde en çok yapılan hatalardan birisi annenin kendisini ev işlerine kaptırmasıdır. Anne; çocuğu yedirir, içirir, giydirir ve bunları yapmakla görevini yerine getirdiğini düşünür. Oysa ki kendisine değer verilmesine ve önemsenmeye ihtiyaç duyan çocuk, bu davranışı annenin düşündüğünden çok daha farklı algılar. Anne sevgisini ifade edemediği için, çocuk annenin ilgisini çekmek amacıyla birtakım arayışlara girer. Yaramazlık yapan çocuk, annesinin kendisiyle -negatif bir ilgi de olsa- ilgilendiğini görünce anneyle iletişim kurmanın yolunun bu olduğunu düşünür. 'Ağladığım zaman annem benimle ilgileniyor, o zaman annemi çağırmak istediğimde ağlamam lazım' diye düşünen çocuk huysuzluk eder ve yaramazlık yapar. Ama onun asıl niyeti annesinin ilgisini çekmektir.
AİLE ÖRNEK OLMALI
* Çocuğun yaramazlığından aile mi sorumlu?
Çocukların yaramazlık yapmasını pekiştiren önemli bir eğitim hatası; çocuğun yaramazlığın onaylandığı bir ortamda büyümesidir. Birçok aile bebeklik döneminde yapılan yaramazlıklardan keyif alır. Örneğin; çocuk oynarken bir arkadaşına vurduysa bu olay tekrar tekrar hatırlanır, neşeyle anlatılır. Çevresinde olup biten her şeyi kaydeden çocuk da bütün bunları hafızasına yazarken, yaptığı hareketi olması gerekenler hanesine ekler. Özellikle babalar, kendi çocukluklarında yaptıkları yaramazlıkları, haylazlıkları övünerek anlatırlar. Çocuğun buna tepkisi şöyle olur: 'Sen çocukken çok yaramazlık yapmışsın. Ben çocuğum, ben de yaparım.'
* Yaramaz olan çocuk psikoloğa götürülmeli mi?
Evde disiplin gereklidir ancak ceza odaklı bir anlayışla ve korkuyla büyüyen çocuk, kuralların nedenleri ve haklılığı üzerine düşünemez. Çocuğun, yaptıklarının basit bir yaramazlık mı, yoksa fizyolojik nedenli mi olduğu belirlenmeli. Böyle bir durum varsa uzmanlarla eşgüdümlü olarak sorun çözülebilir. Çocuklarının yaramazlığından şikayet eden anne ve babalar, öncelikle bunun kendi eğitim hatalarından kaynaklanıyor olup olmadığını sorgulamalı. Işığın olduğu yerde karanlık kendiliğinden gider. Biz doğru ve güzel şeyleri yaparsak, kötülükler kendiliğinden gider. Çocuğun yanlışlarını düzeltmeye uğraşmak yerine, önceden çocuğa iyi ve güzel huyları, davranışları kazandırırsak; kötülükler kendiliğinden yok olur.
ESRA TÜZÜN
Okunma : 5833
